Artykuł jest pierwszą częścią cyklu, w którym chcielibyśmy pokazać jak wiele można wywnioskować z analizy przejść sportowców, w jak wielkim stopniu pogoda determinuje życie w górach, oraz jak można przewidywać warunki kolejnych przejść. Do analizy posłużyły nam dane z popularnego serwisu camptocamp.org (na licencji CC-BY-SA) dedykowanego do górskich aktywności. Jest to portal informacyjny służący za kompendium dla osób planujących górskie aktywności, posiadający jednocześnie system do publikacji przejść przez użytkowników. Obszar przejść zawęziliśmy do masywu Mont Blanc, czyli europejskiej mekki sportów górskich, a zatem ludzi przyjeżdżających do miasteczek Chamonix i Courmayeur.
Sporty górskie
Aby dobrze analizować dane chcemy Wam najpierw przedstawić jakimi danymi portalu Camptocamp dysponujemy, co pozwoli na wyłonienie profilu osób korzystających z tego portalu. Na początku zobaczmy, ile zanotowanych przejść posiadamy w zależności od aktywności:
Pokrywa się to w większości z celami sportowców przyjeżdżających w najwyższy masyw Alp. Nadreprezentacja wspinaczki i nart w stosunku do np. roweru MTB jest spowodowana tym, że mniej popularne dyscypliny na Camptocamp posiadają serwisy stricte przeznaczone dla nich, takich jak Strava. Dodatkowo warto zauważyć, że z serwisu Camptocamp korzystają osoby zawaansowane w aktywnościach górskich. Widać to między innymi po znacznej przewadze przejść mikstowych (wspinanie skalno-lodowe) nad hikingiem.
Sezony dla różnych aktywności
Prześledźmy kiedy jest sezon na daną dyscyplinę sportu, oraz w jakich miesiącach są największe tłumy w masywie Blanca, niezależnie od dyscypliny.
Największa ilość przejść skirutowych w okolicach marca, a wspinaczkowych i trekkingowych pokrywa się z faktycznym ruchem turystycznym u podnóża Blanca, przy czym górscy turyści chętnie korzystają z uroków jesieni, kiedy dla wspinaczy jest już za zimno. Sprawdźmy teraz kiedy aktywności się kumulują na wykresie dla wszystkich aktywności z Camptocamp.
Co pozwala nam powiedzieć, że najwięcej tłumów możemy spodziewać się w górach właśnie w okresie lipcowo-sierpniowym.
Łączenie różnych aktywności
Ostatnimi czasy coraz bardziej popularne staje się łączenie górskich aktywności. Powody są różne, od chęci zmniejszenia czasu akcji, czy w ogóle umożliwienia podejścia, po czystą frajdę. Jak wyglądają tendencje do łączenia aktywności w masywie Mont Blanc?
Tabela należy czytać wiersz→kolumna, więc dla połączenia hikingu i paralotniarstwa otrzymujemy: 45% lotów jest połączone z hikingiem, a 4.5% hików połączone z lotem na paralotni.
Można zastanowić się które dyscypliny jest w ogóle sens łączyć? Ze względu na znaczne skrócenie czasu zejścia paralotniarstwo może być takim atrakcyjnym sportem. Wstępna korleacji analiza pozwala połączyć ten sport z różnymi formami wspinaczki. Należy do wyników podchodzić z pewnym dystansem, np. nie sądzimy żeby ponad 6% wycieczek rowerowych było łączone z narciarstwem, ale Camptocamp nie jest z założenia serwisem dla rowerzystów...
Popularne drogi w masywie Mont Blanc
Przyjrzyjmy się jakie wpisy wspinacze mają w zwyczaju publikować i czy pokrywa się to z faktycznym obłożeniem dróg w masywie. Po pierwsze, nie od dzisiaj wiadomo, że jak się chwalić przejściami – to tymi trudnymi, wymagającymi dużego poświęcenia. Z drugiej strony nie zapominajmy, że z serwisu korzystają często posiadające doświadczenie, a nie osoby które pierwszy raz pojawiły się w górach, co może skutkować nadreprezentacją trudnych przejść.
Dla potwierdzenia - na wykresie przedstawiającym popularność dróg górskich, 5 miejsce zajął Filar Frendo, na którym odpowiednie warunki występują tylko w określonych porach roku, oraz filar wymaga sporego górskiego obycia, co oznacza po prostu dużą powagę i złożoność drogi. Dla porównania, bardzo często chodzona Arete des Papillons (Grań Motyli) ma bardzo zbliżoną ilość przejść co wspomniany Filar Frendo.
Wysokość vs aktywność
Wiele osób prowadzi zagorzałe dyskusje, gdzie występuje granica pomiędzy przejściami górskimi a skałkowymi. W tym celu poddajmy analizie wykres pokazującym na jakich wysokościach operują którzy sportowcy.
Świetnie widoczna jest granica, powyżej której drogi wspinaczkowe przestają być uznawane jako skałkowe, a zyskują miano górskich. Czy słusznie? Odpowiedź zostawiamy czytalnikowi. Co ciekawe pokrywa się to z najczęstszą wysokością przejść skiturowych.
Ale i tak wszystko zależy od pogody...
Ilość możliwości pod jakimi można porównywać tendencje i schematy u sportowców jest nieograniczona, jednak jest jeden czynnik, który determinuje życie w górach i którego nie możemy pominąć. Czynnik, który był powodem wielu kłótni, nieporozumień i zepsutych dni. Jest nim oczywiście pogoda oraz poprzedzająca ją prognoza pogody. W tym celu zestawiliśmy przejścia udostępniane przez serwis Camptocamp z archiwalnymi danymi pogodowymi (dane dla Chamonix).
Sprawdźmy najpierw jak temperatura determinuje wysokość na której zostaną dokonane przejścia
Co ciekawe dopiero powyżej ok. 3000 m n.p.m. temperatura staje się wyznacznikiem, determinującym kiedy można obrać taki cel.
Czy wystawa ma znaczenie?
Kolejnym problemem spędzającym sen z powiek wspinaczom jest przewidzenie, kiedy dana droga będzie najbardziej oblegana. Spojrzymy na to z perspektywy osoby, która zastanawia się jak wiele zespołów będzie w skałach na południowej bądź północnej ścianie.
Wykres pokazuje jak bardzo uniwersalną wystawą jest wystawa południowa – przy odpowiednio wysokim nasłonecznieniu da się wspinać nawet w stosunkowo chłodne dni. Północne wystawy wymagają specyficznych warunków – zwłaszcza bardzo ciepłego dnia.
Porównanie wystawy wschodniej z zachodnią nie wykazuje tak dużej różnicy w warunkach w jakich użytkownicy dokonują przejść.
Dla porównania dla skiturów ściana bądź zjazd o wystawie północnej ma dokonywane przejście z grubsza w podobnych warunkach atmosferycznych co południowy.
Podsumowanie
Przykłady przedstawione w analizie jasno pokazały, że przejścia jakie dokonują górscy sportowcy można ująć w pewne ramy. Zarówno pogoda w jakiej się decydują działać, wysokość jaką obierają czy dróg jakie postanawiają wybrać da się opisać pewnymi wzorami. Przedstawione zależności to dopiero wstęp do szerszej analizy, gdzie spróbujemy podjąć się zamodelowania warunków na podstawie posiadanej bazy przejść.
© cc-by-sa: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en
